Akcja Płotek to coroczne działania mające na celu zmniejszenie śmiertelności płazów na drogach podczas wiosennej wędrówki do zbiorników wodnych. Prowadzimy ją pod auspicjami Klubu Przyrodników Koło Poznańskie, we współpracy z Zarządem Dróg Miejskich w Poznaniu. Obecnie działamy w kilku lokalizacjach w Poznaniu, co roku zwiększamy zakres naszych prac.

Wiosną każdego roku, po pierwszych kilku ciepłych i deszczowych dniach, zimujące na lądzie płazy budzą się i rozpoczynają wędrówkę. Ich celem jest najbliższy zbiornik wodny – tam odbywają gody i składają jaja. Śpieszą się – kto pierwszy, ten lepszy. Jeśli na ich trasie znajduje się ruchliwa ulica – nie zatrzymują się. Z tego powodu na drogach sąsiadujących ze stawami i mokradłami w całej Europie płazy – ropuchy, żaby, traszki – giną masowo. Jest to jeden z najważniejszych powodów spadku ich liczebności.

xvga frogs

 

W ramach Akcji Płotek, wolontariusze Grupy Traszka:

- monitorują śmiertelność płazów w Poznaniu

- budują tymczasowe płotki wzdłuż dróg w miejscach największej śmiertelności

- wiosną codziennie kontrolują płotki i przenoszą płazy odłowione do pułapek na drugą stronę jezdni

- w miejscach, gdzie budowa płotków jest niemożliwa, codzienne patrole interwencyjne zbierają płazy z jezdni i z jej bezpośredniego sąsiedztwa.

Wszystkie nasze działania prowadzone są w oparciu o zezwoleniu Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu na pracę z gatunkami chronionymi. W dwóch lokalizacjach – na ul. Lutyckiej oraz przy ul. Warmińskiej – nasza praca jest finansowana przez Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu.

Akcja Płotek to również okazja do zbierania długoterminowych danych o liczebności płazów na monitorowanych stanowiskach. Dane wykorzystujemy w planowaniu naszej pracy na przyszłość, są również podstawą do publikacji naukowych. Po zakończeniu każdego sezonu spotykamy się w gronie wolontariuszy i podsumowujemy nasze doświadczenia, planując działania na kolejny rok.

 

3

 

 

 

gdzie dzialamy

 

Od prawie 10 lat prowadzimy badania rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania. Obecnie nasza baza danych liczy sobie ponad 200 stanowisk, na których można spotkać te zwierzęta, mamy również wiedzę na temat większości miejsc, w których płazy giną na drogach. Co roku liczba badanych przez nas stanowisk rośnie – bazę aktualizujemy na bieżąco i przygotowujemy do udostępnienia społeczeństwu jako nowy, uaktualniony „Atlas rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania”. Będzie to rozbudowana wersja baz danych przygotowanych w 2013 i 2014 roku na zlecenie ówczesnego Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Poznania. Jako Klub Przyrodników Koło Poznańskie realizowaliśmy wtedy dwie edycje projektu „Atlas rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania – narzędzie skutecznej ochrony gatunkowej”. W pracach brali udział członkowie Koła Naukowego Przyrodników UAM, a efekt końcowy recenzowali specjaliści z Uniwersytetu Przyrodniczego i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Poza informacjami o występowaniu płazów, w ramach projektu zaproponowaliśmy sieć stref buforowych otaczających zbiorniki wodne w mieście, zapewniające ich ochronę https://www.kp.org.pl/pdf/pp/pdf2/PP_XXV_2_podusmowanie%20projektu.pdf. Wszystkie dane w formie sprawozdania i plików z mapami zostały przekazane Urzędowi Miasta Poznania. Od tej pory korzystały z nich m.in. Miejska Pracownia Urbanistyczna oraz Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu.

 

5

 

Obecny Użytek Ekologiczny „Traszki Ratajskie” w parku przy Os. Tysiąclecia w Poznaniu to miejsce narodzin Grupy Traszka. Od ponad 10 lat monitorujemy populację traszki zwyczajnej zasiedlającą park i rozmnażającą się w dwóch stawach na jego terenie. Braliśmy udział w pracach na utworzeniem Użytku Ekologicznego, prowadziliśmy również edukację ekologiczną na jego obszarze. Obecnie cały czas zbieramy dane o występujących tu traszkach, staramy się również występować jako ich adwokaci, interweniując w momentach, gdy pojawiają się zagrożenia (takie jak np. remonty, inwestycje, śmiertelność zwierząt na alejkach parkowych i w studzienkach kanalizacyjnych). Bieżące informacje przyrodnicze z Traszek Ratajskich znajdziecie tutaj: fb.com/traszkiratajskie

 

6

Ropucha zielona to gatunek płaza, który całkiem nieźle radzi sobie wśród zieleni miejskiej. Mimo to jej liczebność w naszych miastach szybko spada – ropuchy nie radzą sobie ze zbytnim „uporządkowaniem” przestrzeni, oraz oczywiście z ruchem kołowym. Dwie największe populacje tego gatunku w Poznaniu żyją w parkach miejskich: na Cytadeli oraz w Parku Rataje. Celem Grupy Traszka jest zapewnienie obu tym populacjom szans na przetrwanie w długim terminie. Z tego powodu prowadzimy badania naukowe, szacując wielkość populacji, długość życia zwierząt oraz fenotologię miejskich populacji. Interweniujemy także, gdy ropuchy są zagrożone; doprowadziliśmy m.in. do utworzenia zbiorników dla ropuchy zielonej w Parku Rataje, zgłaszamy też zagrożenia i szkody odpowiednim organom (np. po zniszczeniu skrzeku i kijanek ropuch w trakcie pielęgnacji zieleni wiosną 2019 r.). Mieliśmy również swój udział w usunięciu ryb ze zbiornika w Rosarium na Cytadeli (ryby wyjadają kijanki ropuch, uniemożliwiając im przetrwanie). Więcej informacji o ropuchach zielonych w mieście znajdziecie tu: https://www.przestrzen-miejska.pl/artykul/melodyjny-tryl-ropuch-plynacy-z-fontanny-miejskiej

 

7

 

Zawsze warto przypominać, że dzika przyroda to nie tylko domena odległej Puszczy Białowieskiej, ale że można ją spotkać codziennie, na każdym kroku, niezależnie od tego, gdzie mieszkamy. W 2017 roku postanowiliśmy, że podejmiemy próbę pokazania mieszkańcom miast, że płazy zamieszkują przestrzeń miejską i że wystarczy się tylko rozejrzeć, aby zacząć je zauważać. Szczególnie zależało nam na zaktywizowaniu mieszkańców do wyjścia z domu na samodzielne poszukiwania i obserwacje, dlatego zdecydowaliśmy się na formę Geocachingu. Geocaching jest ogólnoświatową grą w ukrywanie i poszukiwanie skrytek przy użyciu odbiorników GPS lub zwykłych smartfonów. Skrytki to pojemniki z dziennikiem wpisów ukryte w terenie, natomiast ich opis na portalu www.geocaching.com często zawiera ciekawostki przyrodnicze lub historyczne na temat miejsca, w którym została ukryta skrytka. Trzy ze stworzonych przez nas skrytek poświęcone są różnym gatunkom płazów zamieszkujących Poznań. Są to: „Traszki Ratajskie”, skrytka opisująca traszki zwyczajne, a więc płazich mieszkańców użytku ekologicznego na poznańskich Ratajach, „Rosarium. Ropuszy koncert” dotycząca największej śródmiejskiej populacji ropuchy zielonej w Poznaniu – w Rosarium na Cytadeli, oraz „Żurawiniec. Niebieskie żaby” poświęcony godom żaby moczarowej w stawie na Żurawińcu. Czwarta ze skrytek „Kajka. Akcja Płotek” koncentruje się na problemie masowej śmiertelności płazów podczas ich wiosennych migracji i jest zlokalizowana w pobliżu jednego z naszych płotków, a więc konstrukcji, które mają tę śmiertelność ograniczyć. Skrytki są umieszczone w taki sposób, aby poszukiwacz (idąc o odpowiedniej porze roku i dnia – dajemy na ten temat wskazówki w każdym z opisów) miał jednocześnie okazję spotkać opisywany gatunek płazów. Trwają prace nad kolejną skrytką, która zostanie poświęcona profesorowi Leszkowi Bergerowi i odkrytemu przez niego zjawisku hybrydogenezy u żab zielonych.

Więcej na temat naszego projektu:

Szala K. & Kaczmarski M. (2019) Geocaching, czyli jak nowocześnie popularyzować wiedzę o przyrodzie. Bociek. Biuletyn Klubu Przyrodników 137: 16-21.

https://www.kp.org.pl/pdf/bociek/bociek137.pdf

 

Linki do skrytek na portalu geocaching.com:

https://www.geocaching.com/geocache/GC78HFC_traszki-ratajskie?guid=53c20334-19bd-4e85-9008-4b55172cf2b3

https://www.geocaching.com/geocache/GC7KHWH_kajka?guid=9ed56fc1-3085-4c8e-a4d3-01f6f914381a

https://www.geocaching.com/geocache/GC7N2BN_rosarium?guid=02f2637e-f408-4b88-bb7d-4fb084669db6

https://www.geocaching.com/geocache/GC84ARX_zurawiniec?guid=49ec1a5d-f9e4-4b17-98af-479fc715ade2

 

8

Pracując w terenie, praktycznie zawsze spotykamy się z życzliwym zainteresowaniem mieszkańców miasta. Wykorzystujemy to, by edukować i uświadamiać ich na tematy związane z ochroną przyrody. Wolontariusze Grupy Traszka wielokrotnie prowadzili warsztaty, wykłady i prezentacje, zarówno pod szyldem Grupy, jak i we współpracy z innymi organizacjami (np. Fundacją Dziupla Inicjatyw Przyrodniczych). Nasze profile na portalu Facebook również mają przede wszystkim profil edukacyjny. Jesteśmy otwarci na propozycje poprowadzenia wycieczek przyrodniczych, spotkań i warsztatów – zapraszamy do kontaktu [podlinkowane do zakładki ‘Kontakt’].

 

9